Probleemoplossing

Kleine veranderingen zijn over het algemeen beter dan extremen, net zoals ongerepte natuur profiteert van geleidelijke veranderingen aan habitatgrenzen © Lauri Kovanen

Mensen kunnen uit ervaring weten dat democratie een betere vorm van bestuur is dan autocratie, en daarbij politici te vermijden die conflicten oproepen of zichzelf verrijken of incompetent zijn; zo zouden mensen ook moeten leren hoe ze het beste de rijkdommen van de natuur kunnen behouden. Zoals bij alle menselijke aangelegenheden werken evenwicht en verdraagzaamheid in het algemeen beter dan extremisme. Nu het grootste deel van de aarde op een of andere manier door mensen wordt beheerd, zullen de rijkdommen van de natuur naar alle waarschijnlijkheid het beste overleven wanneer de voordelen die ze bieden breed gedeeld worden; niet alleen maar plantaardig voedsel eten en natuurfilms kijken, maar ook genieten van het omgaan met andere dieren, en, waar praktisch, met de dieren hun omgeving benutten. Het is voor mensen ook verstandig te snappen hoe ingewikkeld het kan zijn - zowel sociaal als ecologisch – om de rijkdommen van de natuur te beheren tegelijkertijd met het telen van gewassen. Kennis van dit “dubbel-doel beheer” moet overal in bij gemeenschappen beschikbaar komen.

Ongewenste soorten

Europese jagers kunnen zich organiseren om overheden te assisteren

Soorten worden soms geïntroduceerd, per ongeluk of expres, op plaatsen waar ze van nature niet voorkwamen. Als ze zich snel kunne verspreiden en moeilijk te vinden zijn, zijn ze moeilijk te beheersen (bijv. aan voorkomen van water gelieerde soorten, ook planten). Als ze schade doen aan ecosystemen, moeten ze verwijderd worden. Veel ervaring is hiermee opgedaan in Oceanië. Mensen ter plaatse, met name jagers en vissers, kunnen hun tijd als waarnemers beschikbaar stellen en een organisatie in het veld, van groot belang bij opruimcampagnes. Om dergelijke campagnes sociaal geaccepteerd te houden, dient het publiek de voordelen daarvan onmiddellijk te zien en ervan verzekerd te zijn dat de geïntroduceerde soorten op humane wijze worden verwijderd.

Beheersen van roofdiren en plaagdieren

Muizen zijn soms moeilijk uit de voedselopslag te weren © Torook/Shutterstock

Dezelfde sociale beperkingen gelden voor het beheersen van roof- en plaagdieren. Wanneer mensen die gewassen eten of wild duurzaam gebruiken met andere soorten concurreren, is beheer is soms nodig om onze eigendommen en leven te beschermen. In de wereld zijn er gemeenschappen waar de rijkdommen van de natuur traditioneel nog in stand gehouden worden; ze overleven doordat probleemsoorten worden getolereerd dankzij culturele waarden. Veranderingen elders kunnen ecosystemen scherp doen overhellen ten gunste van roofdieren-generalisten, met risico’s van uitroeiing voor zeldzame prooisoorten zoals grondbroedende vogels tenzij de predatoren worden beheerst. Daar waar soorten niet worden getolereerd zal het beheer om humane en economische redenen, uitsluiten en afschrikken van roof- en plaagdieren verkiezen. Het alternatief van het reduceren van populaties van roof- en plaagdieren, zal tegenstand krijgen vanuit groepen die voorrang geven aan het beschermen van individuele dieren. Wanneer zich zo’n situatie voordoet is het erg belangrijk voor welk beheer dan ook, dat het is gebaseerd op degelijk wetenschappelijk inzicht en dat ook aandacht aan bescherming wordt gegeven, bijvoorbeeld door zonering om populaties van de betreffende dieren te beschermen in gebieden waar ze geen problemen veroorzaken. Totale verwijdering van soorten (behalve voor ziekteverwekkers) is in het algemeen niet acceptabel in onze moderne wereld. Maar toch, spontane herbevolking en doelbewuste herintroductie vragen opnieuw om populatiebeheer.

Oplossingen gebaseerd op de natuur

Verbindingszones voor de biodiversiteit van bosgebieden en beveiligingen tegen overstromingen voor bebouwde gebieden © IUCN

Nature-Based Solutions is een benadering om natuurlijke en veranderde ecosystemen te beheren om winsten te boeken voor zowel menselijk welzijn als voor biodiversiteit. Een voorbeeld: de kosten voor het herstel van een wetland kunnen lager zijn dan de kosten die je maakt om het water te zuiveren van dat gedegradeerde ecosysteem, zeker wanneer de het voordeel voor de recreatie in het gebied meeneemt. Oplossingen kunnen uiteenlopen van heel grootschalig en voor de lange termijn zoals herbebossing om koolstof vast te leggen of het beperken van overstromingsrisico’s, tot erg klein en voor de korte termijn zoals het inzaaien van akkerranden voor roofinsecten die zich voeden met plaaginsecten van het gewas. Bij deze oplossingen gaat het meer om ecosysteemwinsten dan om individuele soorten of zelfs maar populaties. Bijvoorbeeld, het gebruik van aaltjes (nematoden) in plaats van toxische pesticiden om slakken onder controle te houden, vermijdt niet alleen dat we de dieren die slakken eten vergiftigen, maar ook de vervuiling van het water wordt vermeden wat weer kosten scheelt voor de drinkwaterbedrijven.